Ogień, który zmienia historię. Dramat Los Angeles i największe pożary w dziejach ludzkości

Gdy płomienie pochłaniają kolejne hektary Los Angeles, miasto staje się sceną niekończącego się dramatu. Pacific Palisades, dzielnica znana z luksusowych rezydencji i galerii sztuki, zmieniła się w opustoszałe „miasto duchów”, gdzie apokaliptyczny krajobraz pozostawia mieszkańców w szoku. Ten kataklizm przypomina, że ogień od wieków zmienia losy całych społeczności, pozostawiając za sobą spustoszenie i nieodwracalne straty. Od pożaru w Peshtigo, który strawił tysiące kilometrów kwadratowych, po największe tragedie w Polsce – niszczycielska siła ognia nie zna granic.

Los Angeles w ogniu. Ponad 180 tysięcy mieszkańców musiało opuścić domy

Od 7 stycznia 2025 roku ogień nieustannie pochłania Los Angeles, zmuszając ponad 180 tysięcy mieszkańców do opuszczenia swoich domów. W Pacific Palisades płomienie rozprzestrzeniają się z zatrważającą prędkością, trawiąc ponad 10 tysięcy hektarów. Temperatura przekraczająca 35°C, susza i nieprzewidywalne wiatry Santa Ana stworzyły idealne warunki do tragedii. „To nie apokalipsa – to coś znacznie gorszego” – relacjonowała dziennikarka CNN Leigh Waldman. Jeszcze kilka godzin wcześniej galerie i butiki tętniły życiem. Teraz są tylko wypalone szkielety budynków, a ulice pokrywa warstwa popiołu.

Władze miasta, w desperackiej walce z czasem, zmobilizowały jednostki straży pożarnej z sąsiednich stanów. Jednak zasoby są na skraju wyczerpania. „Strażacy walczą do granic możliwości, ale jesteśmy niesamowicie rozproszeni” – przyznała Waldman. Mimo heroicznych wysiłków ponad 5300 domów, w tym wiele luksusowych rezydencji, zostało doszczętnie zniszczonych.

„Nie mogliśmy już oddychać” – dramat ewakuowanych z ognia Los Angeles

Straty materialne sięgają 57 miliardów dolarów, co czyni te pożary jednymi z najkosztowniejszych w historii Kalifornii. Zerwane linie energetyczne, nieprzejezdne drogi i niedobory podstawowych zasobów, takich jak woda i żywność, tylko potęgują tragedię. Szpital Cedars-Sinai przyjął ponad 200 osób z ciężkimi poparzeniami i problemami oddechowymi spowodowanymi toksycznym dymem.

Wśród ewakuowanych jest Tony Espinoza, który w rozmowie z CNN opowiedział o dramatycznej ucieczce: „Nie mogliśmy już oddychać. Wszystkie filtry, nawet HEPA, przestały działać. Zostawiliśmy wszystko, co mieliśmy, i pojechaliśmy do krewnych w Las Vegas. Spakowaliśmy się tylko na trzy dni, bo mamy pracę i rachunki do zapłacenia. Nie możemy być uchodźcami w nieskończoność.”

Przeczytaj też: Nie tylko egzotyczne kraje. Ziemia w Polsce może zatrząść się w każdej chwili

Heroiczne działania i chaos w Hollywood Hills

Z Sunset Boulevard, gdzie płonie Sunset Fire, płyną równie niepokojące relacje. „To był chaos” – powiedział Scott Dill, ewakuowany mieszkaniec Hollywood Hills. „Ulice były zakorkowane wozami strażackimi, radiowozami i ludźmi próbującymi uciekać. Wszędzie był ogień i dym.” Dill, jeszcze przed oficjalnym alertem, widział, jak płomienie zbliżają się do jego budynku. „Nie czekaliśmy na ewakuację – to było oczywiste, że musimy uciekać.”

Nagrania Dilla pokazują przerażające obrazy: płomienie oświetlające nocne niebo i kolumny dymu wznoszące się nad miastem. Helikoptery zrzucające wodę i środki ognioodporne przypominały sceny z katastroficznych filmów. Jednak to, co widzieli mieszkańcy, było ich rzeczywistością – bezlitosną, niszczycielską i przerażającą.

Przeczytaj też: Tak wielki obiekt od milionów lat nie przelatywał koło Ziemi. Będzie bliżej niż nasze satelity

Największe pożary w dziejach – historia, która wciąż się powtarza

Dramatyczne wydarzenia w Los Angeles wpisują się w długą historię największych pożarów, które zmieniały bieg dziejów. Od pożaru w Peshtigo w 1871 roku, który strawił 4 900 km², po apokaliptyczny „Czarny Piątek” w Australii w 1939 roku – ogień zawsze pozostawiał po sobie spustoszenie.

Lista 10 największych pożarów na świecie:

1. Pożar w Peshtigo, USA (1871): Najbardziej śmiercionośny pożar w historii Stanów Zjednoczonych. Burza ogniowa, znana jako „efekt Peshtigo”, zniszczyła miejscowość w stanie Wisconsin, spalając ok. 4 900 km². Zginęło około 1 200 osób, a pożar pozostał w cieniu Wielkiego Pożaru Chicago, który miał miejsce w tym samym czasie.
2. Wielki Pożar Chicago, USA (1871): Rozpoczął się od przewrócenia lampy naftowej w piekarni na Pudding Lane. Pożar objął 10,5 km² miasta, niszcząc 17 500 budynków i powodując śmierć 200–300 osób. Straty materialne wyniosły 200 milionów dolarów, co doprowadziło do wielkiej przebudowy miasta.
3. Pożar w Moskwie, Rosja (1812): Podczas odwrotu wojsk Napoleona ogień strawił 3/4 drewnianej zabudowy miasta, w tym 6 500 budynków i 122 świątynie. Pożar zniszczył 2 500 ha, pozwalając na późniejszą modernizację urbanistyczną Moskwy.
4. Pożar Londynu, Anglia (1666): Ogień, który rozpoczął się w piekarni, rozprzestrzenił się na 2/3 miasta, niszcząc 13 200 budynków, w tym 87 kościołów. Zginęło jedynie 6 osób, ale pożar zmusił Londyn do przebudowy z wykorzystaniem bardziej trwałych materiałów, takich jak kamień i cegła.
5. Pożar w Smyrnie (Izmir, Turcja, 1922): W czasie wojny grecko-tureckiej ogień zniszczył 3 dzielnice chrześcijańskie, zabijając tysiące mieszkańców. Przyczyny pożaru były kontrowersyjne – zarówno Turcy, jak i Grecy wzajemnie oskarżali się o podpalenie.
6. Pożar w Kuźni Raciborskiej, Polska (1992): Największy pożar w Europie Środkowej po II wojnie światowej. Iskra spod kół pociągu zapoczątkowała pożar, który strawił 90,6 km² lasu. Zginęło dwóch strażaków, a walka z ogniem trwała pięć dni.
7. Pożar buszu w stanie Wiktoria, Australia („Czarny Piątek”, 1939): Wysokie temperatury i silne wiatry doprowadziły do spalenia 2 milionów ha ziemi, zniszczenia wielu miast i śmierci 71 osób. Był to jeden z najtragiczniejszych pożarów w historii Australii.
8. Pożar buszu w Australii („Czarna Sobota”, 2009): Najtragiczniejszy pożar w historii kontynentu. Spalił ponad 450 000 ha, zabił 210 osób i zniszczył ponad 2 000 domów w 78 miejscowościach.
9. Pożar buszu w Kalifornii, USA („Czarny Listopad”, 2018): Najbardziej kosztowny pożar w historii Stanów Zjednoczonych. W wyniku ognia zginęło 85 osób, a straty materialne wyniosły 16,5 miliarda dolarów.
10. Pożar w Indonezji (1997): Rozpoczęty przez wypalanie lasów na potrzeby plantacji, pożar objął 500 000 ha. Gęsta chmura dymu pokryła niebo nad Indonezją, Malezją i Singapurem, paraliżując życie codzienne i wywołując problemy zdrowotne u 20 milionów ludzi.

Również Polska, choć wolna od ekstremalnych warunków klimatycznych, doświadczyła tragicznych pożarów, jak ten w Kuźni Raciborskiej w 1992 roku, który strawił 90 km² lasów.

Lista 10 największych pożarów w Polsce:

1. Pożar lasu w Kuźni Raciborskiej (1992): Największy pożar lasu w Polsce i Europie Środkowej po II wojnie światowej. Ogień wybuchł od iskry spod kół hamującego pociągu i strawił 90,6 km² lasu. Zginęło dwóch strażaków, a pożar gaszono przez pięć dni przy użyciu 26 samolotów, setek pojazdów i tysięcy ratowników.
2. Pożar lasu w Puszczy Noteckiej (1992): Jedna z największych katastrof ekologicznych w Polsce. Spłonęło 60 km² lasu w rejonie miejscowości Miały. Pożar gaszono intensywnie przez wiele godzin, wykorzystując strażaków i samoloty gaśnicze.
3. Pożar lasu koło Żagania (1992): W tym samym roku co inne wielkie pożary, ogień zniszczył ponad 30 km² lasów w rejonie Czernej. Susza i wysokie temperatury sprzyjały rozprzestrzenianiu się żywiołu.
4. Pożar lasu w Biebrzańskim Parku Narodowym (2020): Ogień zniszczył ok. 53 km² cennych obszarów przyrodniczych, w tym siedlisk wielu chronionych gatunków. Przyczyną była susza oraz celowe wypalanie traw. Akcja gaśnicza trwała kilka dni.
5. Pożar na Wawelu (1595): Spłonęła północno-zachodnia część królewskiego zamku, co było jedną z największych strat architektonicznych w Polsce. Pożar wybuchł od nieostrożnego obchodzenia się z ogniem.
6. Pożar w Wielopolu Skrzyńskim (1955): W wyniku pożaru drewnianej świetlicy podczas seansu filmowego zginęło 58 osób, w tym 38 dzieci. Przyczyną była łatwopalna taśma filmowa i brak odpowiednich zabezpieczeń.
7. Pożar w Gnieźnie (1819): Ogień rozpoczął się w dzielnicy żydowskiej i strawił 245 budynków. Eksplozja magazynu prochu pogłębiła zniszczenia, a ofiarami byli zarówno mieszkańcy, jak i strażacy.
8. Pożar w rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach (1971): Podczas burzy piorun uderzył w kominek wentylacyjny zbiornika ropy, co doprowadziło do eksplozji i śmierci 37 osób. Pożar gaszono przez trzy dni, a straty były ogromne.
9. Pożar hali w Stoczni Gdańskiej (1994): Podczas koncertu w hali stoczniowej ogień wybuchł w wyniku podpalenia, powodując śmierć 7 osób i rany u wielu innych. Brak odpowiednich zabezpieczeń przeciwpożarowych pogłębił tragedię.
10. Pożar w Kamieniu Pomorskim (2009): Pożar w hotelu socjalnym spowodował śmierć 23 osób. Był to jeden z najtragiczniejszych pożarów budynków mieszkalnych w Polsce, a przyczyną była nieostrożność z otwartym ogniem.

Pożary to nie tylko siła natury – to efekt niszczycielskiego współdziałania człowieka i klimatu. Długotrwała susza, wysokie temperatury i wiatr to naturalne składniki tej katastrofy. Jednak zaniedbania ludzi – porzucony niedopałek papierosa, celowe podpalenia czy nieodpowiedzialne wypalanie traw – działają jak iskra, która nakręca całą machinę zniszczenia.

Przeczytaj też:

Te plaże to śmiertelna pułapka. Kiedy i gdzie rekiny atakują najczęściej?

Niewidzialna potęga, która burzy spokój. Tajemnice gwałtownych wichur i ich ślady w historii Polski

Zaskakujące tajemnice gadzich spojrzeń. Dlaczego węże patrzą na świat inaczej niż my?